ตราสารหนี้

ตราสารหนี้

ตราสารหนี้ (Debt Instrument หรือ Fixed Income Securities) คือ ตราสารทางการเงินที่ผู้ออกตราสารซึ่งเรียกว่า ผู้กู้หรือลูกหนี้ มีข้อผูกพันทางกฎหมายว่าจะจ่ายผลตอบแทนในรูปของดอกเบี้ยเป็นงวดๆ และเงินต้น หรือผลประโยชน์อื่นๆ ตามข้อกำหนดในตราสารให้แก่ผู้ซื้อซึ่งเรียกว่า ผู้ให้กู้หรือเจ้าหนี้ เมื่อครบกำหนดที่ ตกลงกันไว้ โดยระยะเวลาครบกำหนดไถ่ถอนของตราสารหนี้นั้นจะมีตั้งแต่ระยะสั้น (ไม่เกินหนึ่งปี) ระยะปานกลาง (หนึ่งถึงห้าปี) ไปจนถึงระยะยาว (เกินห้าปีขึ้นไป) กรณีตราสารหนี้ในตลาดทุนโดยทั่วไปมักจะหมายถึงตราสารที่มีอายุไถ่ถอนมากกว่า หนึ่งปีขึ้นไป โดยผู้ซื้อจะได้รับผลตอบแทนในรูปของดอกเบี้ย ส่วนลดรับ หรือ ผลประโยชน์อื่นตามที่ได้มีการกำหนดไว้

การใช้คำว่า “ตราสารหนี้” ก็เพื่อแสดงให้เห็นถึงความสามารถในการเปลี่ยนมือของผู้ถือ (นักลงทุนในตราสารหนี้) ซึ่งแตกต่างจากสัญญากู้ยืมที่แสดงความเป็น “เจ้าหนี้” และ “ลูกหนี้” ของผู้ให้กู้กับผู้กู้เงินเหมือนกัน แต่สัญญากู้ยืมเงินนั้นขาดความสามารถ ในการเปลี่ยนมือของความเป็นเจ้าหนี้ระหว่างนักลงทุน ทั้งนี้ การเปลี่ยนมือของตราสารหนี้ระหว่างนักลงทุนนั้นสามารถทำผ่าน กลไกตลาดรอง (secondary market) ได้ ซึ่งปัจจุบันตลาดรองของตราสารหนี้ก็คือ BEX (Bond Electronic Exchange) ที่ดำเนินการโดยตลาดหลักทรัพย์ฯ

ตามความหมายข้างต้นแสดงว่า... "ตราสารหนี้" ก็คือ ตราสารทางการเงินชนิดหนึ่งที่ทำให้ผู้ที่ต้องการเงินทุน (ผู้กู้) และผู้ที่มีเงินทุนแต่ต้องการผลตอบแทน (ผู้ให้กู้) ผูกพันกัน โดยมีข้อกำหนดต่างๆ ที่ระบุในสัญญาหุ้นกู้ (Indenture) เป็นกฎกติกา ร่วมกัน อีกทั้งตราสารหนี้ยังสามารถเปลี่ยนมือกันได้ในตลาดรอง คล้ายๆ กับ การซื้อขายหุ้นสามัญในตลาดหลักทรัพย์ฯ "ตราสารหนี้" เป็นศัพท์กว้างๆ แต่ที่ท่านอาจคุ้นเคยมากกว่า คือ “พันธบัตร” และ “หุ้นกู้” โดยพันธบัตรมักใช้เรียกตราสารหนี้ที่ออกโดยรัฐบาลหรือรัฐวิสาหกิจ และ มักเรียกว่าหุ้นกู้เมื่อออกโดยบริษัทเอกชน แต่ในต่างประเทศใช้คำว่า “Bond” สำหรับตราสารหนี้ทั่วไปทั้งที่ออกโดยรัฐและเอกชน มีในบางกรณีที่เรียกว่า “Debenture” เมื่อตราสารหนี้นั้นไม่มีหลักทรัพย์ค้ำประกัน

1. มูลค่าที่ตราไว้ (Par value) หมายถึง มูลค่าที่ผู้กู้จะต้องชำระคืนให้กับผู้ถือตราสารหนี้นั้น เมื่อครบกำหนด เช่น 1,000 บาท หรือ 10,000 บาท 2. อัตราดอกเบี้ยหน้าตั๋ว (Coupon rate) คือ อัตราดอกเบี้ยที่ผู้ออกมีภาระที่จะต้องจ่ายให้กับผู้ถือตราสารหนี้นั้นๆ ตามงวดการจ่ายดอกเบี้ยที่กำหนดตลอดอายุของตราสารหนี้นั้น 3. งวดการจ่ายดอกเบี้ย (Coupon frequency) คือ จำนวนครั้งของการจ่ายดอกเบี้ยต่อปี ซึ่งขึ้นอยู่กับข้อกำหนดของผู้ออกตราสารหนี้ เช่น กำหนดให้มีการจ่ายดอกเบี้ยทุกครึ่งปี เป็นต้น 4. วันหมดอายุหรือวันครบกำหนดไถ่ถอน (Maturity date) หมายถึง วันหมดอายุของตราสารหนี้นั้น ซึ่งผู้ออกจะต้องจ่ายคืนเงินต้นและดอกเบี้ยงวดสุดท้าย (ถ้ามี) ให้กับผู้ถือ

5. ชื่อผู้ออก (Issue) คือ ผู้ออกตราสารหนี้นั้นซึ่งอยู่ในสถานะเป็นผู้กู้หรือลูกหนี้นั่นเอง 6. ประเภทของตราสารหนี้ คือ ข้อมูลที่ระบุประเภทของตราสารหนี้นั้น เช่น หุ้นกู้ไม่มีประกัน หุ้นกู้ด้อยสิทธิ/ไม่ด้อยสิทธิ หุ้นกู้แปลงสภาพ เป็นต้น 7. ข้อสัญญา (Covenants) หมายถึง เงื่อนไขที่ผู้ออกจะต้องปฏิบัติตามหรืองดเว้นการปฏิบัติตลอดอายุของหุ้นกู้ เช่น การห้ามจ่าย เงินปันผลแก่ผู้ถือหุ้นสามัญเกินอัตราที่กำหนด การดำรงสัดส่วนของหนี้สินต่อทุนไม่เกินอัตราที่กำหนด ข้อสัญญาอาจรวมถึงการจำกัดด้านการบริหารของผู้ออก เช่น การห้ามรวมกิจการ เป็นต้น

ตราสารหนี้จัดว่าเป็นอีกช่องทางหนึ่งในการลงทุน ซึ่งขึ้นอยู่กับการตัดสินใจของนักลงทุนว่าจะให้ความสนใจต่อ ช่องทางนี้มากน้อยเพียงใด โดยพิจารณาจากผลตอบแทนที่คาดว่าจะได้รับและระดับความเสี่ยงที่สามารถยอมรับได้ ส่วนเหตุผลที่ผู้ลงทุนส่วนใหญ่เลือกที่จะลงทุนในตราสารหนี้ สามารถสรุปได้ดังนี้ 1. เป็นการลงทุนที่มีความเสี่ยงต่ำเมื่อเทียบกับตราสารทุนเพราะได้กำหนดอัตราผลตอบแทนที่ค่อนข้างแน่นอน นักลงทุนสามารถประมาณการณ์กระแสเงินสดที่พึงจะได้รับในอนาคตได้ 2. ได้รับผลตอบแทนที่ค่อนข้างคงที่และสม่ำเสมอ เพราะตราสารหนี้มีการกำหนดจ่ายคูปองไว้ล่วงหน้า 3. เป็นเครื่องมือทางการเงินชนิดหนึ่งที่ช่วยลดความเสี่ยงในการลงทุนเนื่องจากการลงทุนในตราสารทุนไม่สามารถประมาณการรายได้จากเงินปันผลหรือส่วนต่างกำไร (Capital Gain / Loss) ที่แน่นอนได้ และปกติตราสารหนี้จะมีการเปลี่ยนแปลงด้านราคา (Volatility) น้อยกว่าตราสารทุน 4. มีตลาดรองรองรับ (Marketability) การซื้อขายเปลี่ยนมือ และหากเป็นตราสารที่มีคุณภาพดี เช่น ผู้ออกตราสารเป็นรัฐบาลหรือบริษัทเอกชนที่มีฐานะการเงิน มั่นคงก็จะทำให้ตราสารหนี้นั้นมีสภาพคล่อง (Liquidity) 5. ใช้เป็นส่วนหนึ่งในการดำรงสินทรัพย์สภาพคล่องตามกฎหมายสำหรับธนาคารพาณิชย์หรือสถาบันการเงิน 6. สามารถนำไปใช้เพื่อวัตถุประสงค์อื่นๆเช่น ใช้ค้ำประกันธุรกิจ ค้ำประกันผู้ต้องหา ใช้ในการบริหารเงินนอกงบประมาณสำหรับหน่วยราชการ เป็นต้น ทั้งนี้ ข้อ 5 และข้อ 6 จะเป็นในกรณีเฉพาะตราสารหนี้จากภาครัฐ

ภาษีที่เกี่ยวข้องกับการลงทุน

ตราสารหนี้ ตราสารทุน 1. สิทธิในการเรียกร้อง (Priority Claim) ผู้ถือตราสารหนี้ซึ่งอยู่ในฐานะเจ้าหนี้ีสิทธิ ในการเรียกร้องสูงกว่าผู้ถือตราสารทุน ซึ่งอยู่ในฐานะเจ้าของบริษัท หากบริษัทมีปัญหาทางการเงินหรือถูกฟ้องล้มละลาย บริษัทจะต้องขายทอดตลาดสินทรัพย์ และชำระบัญชี โดยนำเงินที่ได้จากการ ขายทอดตลาดชำระคืนให้แก่ผู้ถือ ตราสารหนี้ก่อนผู้ถือตราสารทุน ผู้ถือตราสารทุนซึ่งอยู่ในฐานะเจ้าของบริษัทมีสิทธิในการเรียกร้องต่ำกว่าผู้ถือ ตราสารหนี้ โดยจะได้รับชำระเมื่อบริษัทชำระคืนให้แก่ผู้ถือตราสารหนี้ (เจ้าหนี้) ครบถ้วนแล้ว 2. ความเป็นเจ้าของ (Ownership) ผู้ถือตราสารหนี้ไม่มีสิทธิออกเสียงในการประชุมหรือการตัดสินใจในการดำเนินงานของบริษัท เนื่องจากอยู่ในฐานะเจ้าหนี้ไม่ใช่ เจ้าของบริษัท ผู้ถือตราสารทุน มีสิทธิออกเสียงในการประชุมหรือการตัดสินใจในการดำเนินงานของบริษัทเนื่องจากอยู่ในฐานะเจ้าของบริษัท 3. ผลตอบแทน (Return) ตราสารหนี้ให้ผลตอบแทนที่ค่อนข้าง สม่ำเสมอ ในรูปกระแสเงินสดที่เป็นดอกเบี้ย ตามระยะเวลาที่กำหนด ตราสารทุนให้ผลตอบแทนที่อาจ ไม่สม่ำเสมอในรูปกระแสเงินสดที่เป็น เงินปันผล ซึ่งขึ้นอยู่กับผลกำไรและนโยบายของบริษัท 4. อายุของตราสาร มีระยะเวลาที่กำหนดไว้แน่นอน กล่าวคือ มีอายุจำกัด อายุของตราสารทุนไม่จำกัด รายได้จากดอกเบี้ย กำไรจากการขาย รายได้จากส่วนลด หักภาษี ณ ที่จ่าย 15% และมีสิทธิเลือกที่จะ ไม่นำไปรวมคำนวณ ภาษีรายได้สิ้นปี หักภาษี ณ ที่จ่าย 15% และมีสิทธิเลือก ที่จะไม่นำไปรวมคำนวณภาษีรายได้สิ้นปี (ยกเว้นตราสารหนี้ที่ไม่มีดอกเบี้ยซึ่ง ได้หักภาษี ณ ที่จ่าย 15% ไปแล้วจาก ผู้ถือคนแรก) หักภาษี ณ ที่จ่าย 15% เฉพาะผู้ถือคนแรก และมีสิทธิเลือกที่จะไม่นำไปรวมคำนวณ ภาษีรายได้สิ้นปี

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ที่มา   ::   http://www.tsi-thailand.org/

             https://sites.google.com/site/plaloveprin/3